شفیعی کدکنی

محمد رضا شفیعی کدکنی (م.سرشک)،در 19 مهر 1318در کدکن روستایی پیرامون تربت حیدریه استان خراسان چشم به جهان گشود.در کودکی به دبستان و دبیرستان نرفت؛اما به جای آن به فراگیری زبان و ادبیات عرب،فقه،کلام و اصول پرداخت و یک دوره ی کامل درس طلبگی را آموخت. 

در سال 1344از دانشکده ی ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد در مقطع لیسانس رشته ی زبان و ادبیات فارسی فارغ التحصیل شد.در سال 1348دوره ی دکترای ادبیات فارسی را در دانشگاه تهران به پایان برد و از همان زمان،تدریس در دانشکده ی ادبیات دانشگاه تهران را آغاز کرد.پایان نامه ی مقطع دکترای او در باب صور خیال در شعر فارسی بود که با همین نام در سال 1350 به چاپ رسید.
سرودن شعر را به شیوه ی کلاسیک آغاز کرد،اما بعدها به دنبال آشنایی باشعر نو،این شیوه را کنار نهاد و به نوگرایی روی آورد.
از اولین نمونه های شعر او که در دوران نوجوانی سرود،مخمّسی بود درباره ی سقوط دکتر مصدق؛و کاملا دراین شعر تحت تاثیر لحن و اسلوب شاعر مبارز،فرخی یزدی قرار داشت.اما اولین شعری را که خود می پسندد،شعر "هان ای بهار خسته"از دفتر " شبخوانی" ست.
آشنایی او با شعر نو،اول بار با شعر"مریم"فریدون توللی آغاز شد و به شدت تحت تاثیر این شعر قرار گرفت.بعد از آن به اخوان و نیما علاقه مند شد.معّرف این دو شاعر_اخوان و نیما_به او،دکتر شریعتی بود.شفیعی کدکنی از دوستان نزدیک اخوان در زمان حیات او به شمار می رفت.
کدکنی با دفتر در کوچه باغ های نشابور به نام آوری رسید.
آثار شفیعی را می توان به دو گروه انتقادی و مجموعه اشعار خود تقسیم کرد.آثار انتقادی او شامل تصحیح آثار کلاسیک فارسی و نگارش مقالاتی در حوزه ی" نظریات ادبی"است.در میان آثار نظری ایشان کتاب موسیقی شعر جایگاهی ویژه دارد و در میان مجموعه اشعار، در کوچه باغ های نشابور از محبوبیت بیشتری برخوردار است.
شفیعی کدکنی را باید در زمره ی شاعران اجتماعی بدانیم.او در اشعار خود،تصویری از جامعه ی ایرانی دهه ی40و50را بازتاب می دهد و با زبان رمز و کنایه،اوضاع و احوال آن دوران را به خواننده می نمایاند.دلبستگی و گرایش فراوان او به آیین و فرهنگ اسلامی و به خصوص فرهنگ خراسان،در شعرهای او آشکار است.این تاثیر در واژگان خاصی که در شعر او به کار می رود به روشنی دیده می شود.
گذشته از شعر،تحقیق در نقد ادبی،سبک شناسی شعر فارسی و عرفان ایرانی از مشغله های ذهنی اوست. 

 

کتاب شناسی
مجموعه اشعار
1_شبخوانی:نشر توس،1344
2_زمزمه ها:امیر کبیر1344
3_از زبان برگ:توس،1347
4_در کوچه باغ های نشابور:توس،1350
5_هزاره ی دوم آهوی کوهی
6_از بودن و سرودن:توس،1356
7_مثل درخت در شب باران: توس،1356
8_بوی جوی مولیان:توس1356

آثار نظری و انتقادی و تصحیح و ترجمه
1_صور خیال در شعر فارسی
2_موسیقی شعر
3_تصحیح اسرار التوحید نوشته ی محمد ابن منور
4_تصحیح تاریخ نیشابور نوشته ی حاکم نیشابوری
5_تصحیح آثار عطار(مختار نامه،مصیبت نامه،منطق الطیر،اسرار نامه،دیوان عطار،تذکره الاولیا)
6_تصحیح آفرینش و تاریخ در دو جلد
7_مفلس کیمیا فروشدرباره ی شعر انوری
8_زبور پارسی نگاهی به زندگی و غزل های عطار
9_تازیانه های سلوک درباره ی قصاید سنایی
10_در اقلیم روشنایی تفسیر چند غزل سنایی
11_شاعر آیینه ها بررسی سبک هندی و شعر بیدل دهلوی
12_آن سوی حرف و صوت
13-میراث عرفانی ایران(چهار جلدی):
-دفتر روشنایی(در شرح سخنان و افکار بایزید)
-نوشته بر دریا(در بیان میراث عرفانی ابو الحسن خرقانی)
-چشیدن طعم وقت(در شرح عرفان و افکار ابوسعید ابوالخیر)
-حالات و سخنان ابو سعید(در شرح عرفان و افکار ابوسعید ابوالخیر)
14_ادوار شعر فارسی از مشروطه تا سقوط سلطنت
15_زمینه ی اجتماعی شعر فارسی
16_شعر معاصر عرب
17_قلندریه در تاریخ
18_ترجمه ی تصوف اسلامی و رابطه ی انسان و خدا نوشته ی رینولد نیکلسون

منابع:
دانشنامه ی ویکی پدیا